بوگاتی، سلطان طراحی خودرو
در روز 15 سپتامبر سال 1881 «اتوره آرکو ایزیدورو بوگاتی» در خانواده‌ای هنرمند در شهر میلان ایتالیا به دنیا آمد. او در سنین جوانی استعداد قابل توجهی در طراحی اتومبیل از خود نشان داد و همچنین علاقه زیادی به اتومبیلرانی داشت. اتوره در سن 18 سالگی با اتومبیل 2 سیلندر خود در یک مسابقه محلی پیروز شد. او به عنوان طراح برای چندین شرکت از جمله «داتز» کار کرد و به خاطر طراحی و ساخت اتومبیلی کوچک با موتور 4 سیلندر 1208سی‌سی در خانه خود مشهور شد. او شرکت بوگاتی را در سال ???? به منظور تولید خودروهای سفارشی و خاص تاسیس کرد؛ ولی در سال 1910 او پنج دستگاه اتومبیل با موتور 1327سی‌سی ساخت و در سال بعد این تعداد به 75 دستگاه افزایش یافت. در کنار تولید خودروهای خیابانی، بوگاتی حضور قدرتمندانه‌ای در مسابقات سرعت داشت که کسب قهرمانی در اولین مسابقات گرند پری موناکو و در قهرمانی مسابقات 24 ساعته لومان نمونه‌ای از آنها است.
بوگاتی در سال 1911 اتومبیل کوچکی با موتور 855 سی‌سی ساخت که توسط کمپانی پژو خریداری و 3095 دستگاه از آن تولید شد. در آن سال، ارنست فردریش رانندگی اتومبیل‌های بوگاتی را به عهده گرفت و در مسابقات شرکت کرد و در سال 1911 در مسابقه گراند پری به مقام قهرمانی رسید. در سال 1913 بوگاتی یک اتومبیل با موتور 5000 سی‌سی تولید کرد که هر سیلندر آن دارای 3 سوپاپ بود. با وجود ساخت فقط 3 نمونه از این اتومبیل، همین طرح راهگشای ساخت موتورهای سه سوپاپ نوع 30 و 37 در دهه 1920 شد. یکی دیگر از تولیدات کمپانی مدل 13 بود که تا جنگ جهانی اول تولید آن ادامه داشت. تلاش‌های بوگاتی در جنگ، به تولیدات نظامی متمایل شد و سال‌های جنگ را در پاریس به طراحی موتور هواپیما سپری کرد. از جمله کارهای او طی این دوران تولید یک موتور 16 سیلندر با قدرت 500 اسب‌بخار بود.
پس از جنگ جهانی اول، شهر مالشیم که کارخانه در آن قرار داشت جزو خاک فرانسه شد. پس از جنگ اتوره بوگاتی به کمپانی خود بازگشت و تولید مدل 13 را از سر گرفت. جانشین این مدل مدلی 16 سوپاپه بود که پس از برنده شدن فردریش در مسابقات گراند پری سال 1921 در شهری در شمال فرانسه به نام پرشیا این مدل نام این شهر را گرفت. موفقیت زود هنگام این اتومبیل موجب ساخت دوهزار دستگاه از آن تا سال 1926 شد. در کشورهای دیگر نیز تعداد زیادی اتومبیل تحت امتیاز بوگاتی تولید شد. بوگاتی در سال 1922 با مدل 8 سیلندری به نام مدل 30 در بازار فروش اتومبیل موفقیت چشمگیری به دست آورد. در همان سال مدل 35 ساخته شد؛ اما به علت عدم توانایی‌های لازم برای شرکت در مسابقات، این اتومبیل به افراد غیرحرفه‌ای فروخته شد. در فاصله بین دو جنگ جهانی مدل 30 موفق ترین اتومبیل مسابقه‌ای بوگاتی بود و تا سال 1926 موفق به پیروزی در 12 مسابقه شد. مدل 37 با موتوری کوچک‌تر برای افرادی که توانایی خرید مدل 35 را نداشتند، ساخته شد. بعد از آن مدل 40 با بازدهی مناسب و قیمتی قابل قبول برای عموم مردم به بازار عرضه شد.
در سال 1926 رویای بوگاتی برای ساخت اتومبیلی که بتواند دنیا را تسخیر کند با مدل رویال 41 به حقیقت پیوست. این مدل با یک موتور 15هزار سی‌سی و قدرتی معادل 300 اسب بخار بسیار مهیج بود، ولی فقط 6 نمونه از آن ساخته شد که تنها 3 دستگاه از آن فروخته شد و بقیه نزد خانواده بوگاتی باقی ماند. بوگاتی بعدها به علت مشکلات مالی ناچار به مهاجرت به پاریس شد و در آنجا به طراحی هواپیما و کشتی پرداخت، ولی پسرش جیان در کارخانه واقع در مالشیم باقی مانده و راه پدر را ادامه داد. او در ابتدای ورود خود به کارخانه، مدل 57 با موتور8 سیلندر را تولید و در سال 1934 به بازار عرضه کرد. در سال 1939 حدود 700 دستگاه از این اتومبیل ساخته شد.
متاسفانه جیان در آگوست 1939 دقیقا قبل از جنگ جهانی دوم هنگام آزمایش یک اتومبیل مسابقه‌ای در گذشت. با شروع جنگ جهانی دوم این شرکت نیز مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های هم دوره خود با شکست مواجه شد. مرگ جیان و آغاز جنگ جهانی دوم ضربات سختی را بر کارخانه بوگاتی وارد کرد و فروش مدل‌های گران قیمت که بخش عمده‌ای از درآمد شرکت را شامل می‌شد، کاهش یافت. بوگاتی در ابتدای جنگ کارخانه را به پاریس منتقل کرد، اما این کار سودی نداشت، چون جنگ به زودی به پاریس کشیده شد. پس از آن، کارخانه مالشیم بار دیگر مشغول ساخت وسایل نقلیه جنگی شد و اتوره بوگاتی به بوردو رفت و مشغول فعالیت بر روی چند پروژه دیگر شد. او با کمک پسر کوچکترش رولاند، مدل 73 با موتور 1500 سی‌سی را ساخت، گرچه تا زمان مرگش در آگوست سال 1947 فقط تعداد اندکی از این اتومبیل تولید شد.
در سال 1951 با مدیریت پیر مالکو، یک مدل تجدید نظر شده 57 در کارخانه مالشیم ساخته شد. پس از این تاریخ، تلاش‌ها برای نگهداشتن کارخانه با شکست مواجه شد و در سال 1963 یک تولید کننده هواپیمای دیگر به نام هیسپانو سوئیزا کارخانه را خریداری نمود. کمپانی بوگاتی بعدها جذب یک کارخانه هواپیماسازی فرانسوی شد و کارخانه مالشیم به تولیدات قطعات هواپیما پرداخت. گروهی از تجار اروپایی در سال 1987 نام بوگاتی را برای زنده نگه داشتن یاد اتوره بوگاتی خریداری کردند و کمپانی جدید بوگاتی در شهر کامپوگالیانو ایتالیا تاسیس شد و در اوایل دهه 1990 اتومبیل فوق سریع 12 سیلندر «کوادتوربو» با سرعت 322 کیلومتر در ساعت و قدرت 550 اسب بخار را تولید کرد. شرکت بوگاتی در سال ???? توسط فولکس واگن خریداری شد و اکنون تولید بسیار محدودی دارد. مایکل شوماخر قهرمان اتومبیلرانی جهان یک نمونه از اتومبیل‌های بوگاتی را در سال 2003 خریداری کرد. در سال‌های اخیر نیز یک مدل قدیمی پرشیا که به مدت 75 سال زیر آب مدفون شده بود، پس از خارج کردن به مزایده‌گذارده شد و به مبلغ 350 هزار دلار توسط موزه مولن کالیفرنیا خریداری شد. این کارخانه طی احیای مجدد توسط فولکس واگن اکنون فقط اتومبیل‌های اسپورت خاص تولید می‌کند.
روزنامه دنیای اقتصاد 89/5/9
