javahermarket

 معرفی قرارداد های بیع متقابل

حتما تا حالا بارها لفظ قراردادهای بیع متقابل به گوشتون خورده شاید خیلی هاتون بدونین منظور از این قرادادها چیه؛ ولی من درست منظور از اون (و مخالفت هایی که هست) رو نفهمیدم به همین خاطر و با توجه به این که متداول ترین روش عقد قرارداد در ایران این نوع قراردادهاست به دنبال تعریف درستی از اون رفتم.امیدوارم مورد توجه قرار بگیره!

محدودیت های مورد اشاره در قانون اساسی، قانون بودجه و الزامات مجلس برای سرمایه گذاری خارجی در کشور، در بخش نفت و گاز سبب گردیده است تا راه های جذب منابع مالی و انتقال تکنولوژی به شیوه های خاص از قراردادهای توسعه نفت محدود گردد. یکی از شاخص ترین گونه های قابل قبول مراجع قانونگذار کشور، قراردادهای خرید خدمات پیمانکاری توأم با تامین منابع مالی، موسوم به « بیع متقابل» می باشد.

قراردادهای بیع متقابل جزو قرارداد های خرید خدمت محسوب می گردد. در این نوع قرارداد، شرکت سرمایه گذار خارجی کلیه وجوه سرمایه گذاری و همچنین نصب تجهیزات و راه اندازی و انتقال تکنولوژی را برعهده می گیرد و پس از راه اندازی، به کشور میزبان واگذار می کند. بازگشت سرمایه و همچنین سود سرمایه از طریق فروش محصولات بدست می آید.

این نوع قرارداد در کشورهایی که قوانین آنها هرگونه مالکیت بخش خصوصی یا خارجی را در صنعت نفت منتفی می داند، مورد استفاده قرار می گیرد.

? مهمترین ویژگی های قراردادهای بیع متقابل:

?) شرکت های خارجی نقش پیمانکار را ایفا می کنند و وظیفة آنها تامین همه سرمایه مورد نیاز عملیات اکتشاف، توسعه، نوسازی و بازسازی میادین است.

?) کلیه مخارج و هزینه هایی که پیمانکاران متحمل می شوند، به همراه بهرة سرمایه های به کار گرفته شده و نرخ سود توافق شده، از درآمد حاصل از فروش محصولات، بازپرداخت می گردد.

?) نرخ بازده سالانه سرمایه گذاری، متناسب با پروژه، متغیر بوده و در قالب اقساط مساوی به پیمانکار پرداخت خواهد شد.

?) پس از پایان دورة پرداخت اصل سرمایه و بهره و سود آن، پیمانکار، دارای هیچ گونه حقی در میادین نفت و گاز کشور میزان نخواهد بود.

?) پس از پایان دوره عملیات اجرایی پروژه، راه اندازی، تولید و شروع تولید، کشور میزبان کنترل عملیات را برعهده خواهد گرفت و مسؤول تأمین هزینه عملیات جاری خواهد بود.

?) پیمانکار خارجی در این سرمایه گذاری مشترک فاقد سهم است.

?) پروژه ها فاقد خطر پذیری اکتشاف اند. زیرا همگی در میادینی که دارای ذخایر اثبات شده نفت و گاز هستند، به اجرا در خواهند آمد.

بنابراین باتوجه به آنچه که گفته شد، پیمانکار وظیفة تأمین مالی طرح (به صورت کامل)، مسئوولیت اجرایی و مهندسی، مسئولیت سفارشات، ساخت و نصب، تصویب خواهی از کشور میزبان بوسیلة کمیته مشترک مدیریت، انتقال تکنولوژی، آموزش و راه اندازی و تحویل میدان پس از توسعة آن به کشور میزبان را به عهده دارد و کلیه مراحل مذکور تحت نظارت فنی و مالی کشور میزبان صورت می گیرد.

ملاحظات حقوقی که در عقد قراردادهای خدماتی در چارچوب بیع متقابل باید مورد توجه کشور میزبان واقع شود، عبارت است از:

?) حاکمیت و مالکیت کامل کشور میزبان بر منابع هیدروکربوری و نفی مشارکت و سرمایه گذاری خارجی

?) حاکمیت قوانین کشور میزبان بر قرارداد و همچنین بر حکمیت

?) حاکمیت قوانین پولی کشور میزبان بر روابط ارزی فیمابین

?) کنترل کامل تولید توسط کشور میزبان

?) بازپرداخت، صرفاً از محل تولید مخزن

?) ارایه نکردن تضمین بانکی یا دولتی

?) اعمال حق کنترل و نظارت فنی و مالی

?) تأمین بالاترین ضریب برداشت با ملاحظات فنی و حفظ مخزن

?) به حداکثر رساندن مشارکت توان فنی، مهندسی و ساختمانی داخلی

??) انتقال تکنولوژی و آموزش

با وجود تحریم های آمریکا علیه ایران، دولت در پنج سال گذشته، حدود ?? میلیارد دلار در بخش نفت و گاز سرمایه خارجی جذب کرده است.

عمدة این سرمایه گذاری ها، به شکل بیع متقابل صورت گرفته است؛ به نحوی که شرکت های سرمایه گذاری خارجی از محل استحصال و فروش تولیدات نفت و گاز، اصل سرمایه و سود خود را برداشت خواهند کرد.

به این ترتیب، شرکت های خارجی در پروژه های نفتی، پس از تولید، سهم مدیریتی ندارند و صرفاً به عنوان پیمانکار با شرکت ملی نفت ایران کار می کنند.

نخستین پروژه بزرگی که در قالب بیع متقابل در ایران به اجرا درآمد و در اکتبر ???? به بهره برداری رسید، پروژه میدان نفتی سیری A است.

? معایب قراردادهای بیع متقابل:

?) نرخ برگشت سرمایه ثابت است. این مسأله ممکن است برای بخش خارجی، به خصوص در زمانی که قیمت نفت تنزیل پیدا می کند، سودمند باشد؛ اما در حالت کلی انگیزه ای برای بهبود عملکرد یک پروژه، توسط شرکت خارجی ایجاد نمی کند.

?) دورة قراردادها کوتاه است و انگیزه کمی برای به کارگیری معیارهای افزایش بهره¬وری توسط سرمایه گذار خارجی، ایجاد می کند؛ در نظرگرفتن این معیارها، حداقل به یک دوره ?? ساله نیاز دارد.

?) شرایط این قراردادها انعطاف پذیر نیستند و راهی برای تعدیل شرایط، پیش بینی نشده است. مثلاً برای گسترش کار در شرایط پیش بینی نشده، موارد لازم درنظر گرفته نشده است.

?) دورة کوتاه قراردادهای بیع متقابل، انگیزه ای برای انتقال تکنولوژی ایجاد نمی کند. چون کشور میزبان، کنترل تولید و بهره برداری را به دست میگیرد، طرف خارجی حاضر به بکارگیری تکنولوژی های برتر در معامله بیع متقابل نخواهد بود.

?) در بخش نفت و گاز ایران، متخصصین زیادی فعالیت می کنند که در طول بیست سال گذشته از تحولات عظیم ایجاد شده در بخش نفت و گاز در سطح بین المللی دور بوده اند و توان استفاده مناسب و جذب تکنولوژی را ندارند. انتقال این تکنولوژی ها به سال ها زمان نیاز دارد. دورة کوتاه قراردادهای بیع متقابل فرصت لازم را ایجاد نمی کند و اگر این قراردادها برای مدت طولانی تری منعقد شود، امکان و انگیزه لازم برای انتقال دانش و مهارت های مدیریتی فراهم می آید.