راهحل مقطعی که به نظر مسوولان رسیده، اجرای طرح تردد زوج و فرد در تمامی شهر است و آنگونه که از گوشه و کنار شنیده میشود، بنا بر این است که این طرح تردد در تمامی طول سال یا حداقل مدتی طولانی تر اجرا شود اما به نظر نگارنده، اجرای این طرح به معنی نگه داشتن کلانشهر تهران در وضعیت بحرانی است. در حالی که میدانیم موضوعی که قابل مدیریت است، اصولا بحران نیست.
اما آیا دستاندرکاران راهکارهای متنوع حل معضل تهران را نمیدانند؟ آیا بهرهگیری از امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از اصلیترین راهکارهای باز کردن گره آلودگی دایمی هوای تهران در کنار راهکارهای متنوع دیگر ناشناخته است؟ قطعا چنین نیست. آنچه که ناشناخته است شیوه استفاده و نوع نگاه به کارکردهای فاواست.
به گزارش فناوران، بارها از زبان مسوولان شنیدهایم که فناوری اطلاعات و ارتباطات از سفرهای غیرضرور جلوگیری میکند. این مسوولان اما هرگز نگفته اند که سفر غیرضرور کدام سفر است. آیا مراجعه به بانک، شهرداری و چه و چه، سفر غیرضرور است؟ آنچه موجب میشود ادعا کنم تمامی این صحبت ها در حد شعار باقی میماند، همین است.
واقعیت اینجاست که تا وقتی ICT در سطوح مختلف مدیریت شهری به صورت کامل به کار گرفته نشود، تمامی این سفرها برای شهروندان ضروری است. در واقع ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات باید ابتدا مهیا و به کار گرفته شود تا از این طریق، سفرهای ضرور به غیرضرور تبدیل شود. اگر شهروند ببیند که برای انجام امور روزمرهاش نیاز به خروج از خانه ندارد، طبیعی است که ماندن در خانه و انجام کم هزینهتر امور را ترجیح خواهد داد.
به بیان دیگر، برنامهریزان توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار مسوولان شهری باید با بازنگری شیوههایی که برای توسعه خدمات الکترونیکی به کار گرفتهاند، عملا مزیت استفاده از این خدمات را به شکل ملموس در اختیار شهروندان قرار دهند.
نمونه ها فراوان است. برخی خدمات دولتی و عمومی به دفاتری به همین منظور سپرده شد و در اقدام جدیدتر همین خدمات به دفاتر پیشخوان واگذار شده، اما همچنان این خدمات دارای ما به ازای کامل در شبکه الکترونیکی نیست.
همچنان امکان شناسایی دیجیتالی مردم به طور کامل فراهم نیست و انجام بسیاری از امور نیاز به حضور فیزیکی در محل دارد.
با وجود پیشرفت چشمگیر خدمات بانکداری الکترونیکی، هنوز نمیتوان با اطمینان کامل، تمامی فعالیتهای بانکی را از طریق اینترنت به انجام رساند.
حتی اگر به صورت بخشی خدمتی الکترونیکی شود، به محض اینکه دریافت خدمت نیازمند هماهنگی یا تبادل اطلاعات با سازمان دیگری باشد، کار گره میخورد.
زیرساختهای حقوقی برای استفاده از امضای الکترونیکی فراهم نیست و اگر قانون آن فراهم است، تفسیر ناقص موجب تاخیر در اجرای قانون میشود و بسیار نمونههای دیگر.
بار دیگر تاکید میکنم که حل معضل آلودگی هوای تهران، تا آنجا که به فناوری اطلاعات و ارتباطات مربوط میشود، قابل مدیریت است. بدون بحران هم میتوان در این شهر زندگی کرد، به شرطی که اول در مدیریت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بازنگری کنیم و در این میان، خدمات دریافت و پرداخت، ارتباطات الکترونیکی میان دستگاهها و سازمانهای دولتی و صدالبته فرهنگسازی هدفمند با مشوق های متنوع و همدلی تمامی نهادهای دولتی و عمومی برای توسعه فاوا ضروری است.