چون نیکوکارى بر زمانه و مردم آن غالب آید و کسى به دیگرى گمان بد برد ، که از او فضیحتى آشکار نشده ، ستم کرده است . و اگر بدکارى بر زمانه و مردم آن غالب شود و کسى به دیگرى گمان نیک برد خود را فریفته است . [نهج البلاغه]

javahermarket

همه چیز از همه جا
چه چیزی باعث شده است تا توجه به هنر در علوم اجتماعی در ایران افز
سه شنبه 89 آذر 9 , ساعت 2:37 عصر  

چه چیزی باعث شده است تا توجه به هنر در علوم اجتماعی در ایران افزایش یابد؟

-دکتر گودرزی: البته من شواهد دقیق تجربی دردست ندارم که بتوانم در‌باره افزایش توجه قضاوتی کنم ولی مثل شما چنین برداشتی دارم. مثلاً موضوعاتی که دانشجویان برای رساله‌ها و پایان‌نامه‌های خود انتخاب می‌کنند، از چنین توجهی خبر می‌دهد، یا اقبال نسبت به دروسی که از موضع انسان‌شناختی یا جامعه‌شناختی به هنر و ادبیات توجه می‌کنند، از نشانه‌های رشد این قبیل گرایش‌هاست.

در سال‌های پیش، حتی تا حدود یک دهه پیش، موضوع هنر و ادبیات در فضای آکادمیک علوم اجتماعی در حاشیه بود اما به‌تدریج جای خود را باز کرد.  به‌ندرت تحقیقاتی در‌باره جامعه‌شناسی موسیقی داشتیم، یا در حوزه‌ جامعه شناسی ادبیات. البته قبلا در جامعه‌شناسی، درسی به نام "اجتماعیات در ادبیات" تدریس می‌شد که به‌دنبال نشانه‌های امر اجتماعی و واقعیت اجتماعی در ادبیات می‌گشتند و بیشتر هم به متون تاریخی توجه می‌کردند تا ادبیات جدید و معاصر.

اگر پیش از این به هنر می‌پرداختند، بیشتر به خصلت‌های ارتباطی آن توجه داشتند و مثلاً به نقش رسانه‌ها در شکل‌گیری باورها یا پیشداوری‌های اجتماعی توجه داشتند. ولی جز همین نشانه‌های کوچک، موضوعات هنر و جامعه‌شناسی هنر مطرح نبود.

در دانشگاه‌های هنر به این نوع مباحث می‌پرداختند ولی تا‌آنجایی که من اطلاع دارم، آنها از منظر هنری به موضوع تحقیق خود نزدیک می‌شوند و فاصله آنها با معیارهای روش‌شناسانه‌ای که در علوم اجتماعی رایج است، زیاد است.

با‌همه این‌‌ها، همانطور که گفتید، گرایش به مطالعه اجتماعی هنر افزایش یافته است. تصور می‌کنم از میان عوامل مختلف، یکی هم نقش «مطالعات فرهنگی» در این گرایش است. 

فکر می‌کنم مطالعات فرهنگی به دو نوع رویکرد در مباحث جامعه‌شناسی هنر و فرهنگ دامن زد: یکی گرایشی از مطالعات فرهنگی که فرهنگ را به‌ویژه سیاست فرهنگی را در زمینه‌ای اجتماعی و سیاسی تحلیل می‌کرد. این نوع مطالعات بیشتر در دهه 1370 رایج بود. مضمون اصلی آن هم رویکردی انتقادی به سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های ‌فرهنگی بود و اغلب از منظر فرهنگ رسمی و غیررسمی به مباحث فرهنگی می‌پرداخت. از دریچه مقاومت فرهنگی، به رفتارها و گرایش‌های اجتماعی می‌پرداخت و ناکارآمد بودن سیاست‌های مبتنی بر کنترل فرهنگی را نقد می‌کرد. این نوع مباحث در فضای رسانه‌ای هم مطرح شد و بعدها با مفاهیمی ‌مثل سبک زندگی به فضای آکادمیک راه یافت. این نوع مفاهیم در اواسط دهه 1370 به مضامینی سیاسی هم ترجمه می‌شوند و نگاه یک‌جانبه‌نگر و از بالا به پایین را در عرصه فرهنگ نشانه می‌گیرد. در این سال‌ها، به وجوه عملی فرهنگ یا جنبه‌های رفتاری آن توجه می‌شود و موضوعاتی مثل سبک زندگی، هویت‌های جدید، مساله جوانان و زنان موضوع غالب تحقیقات این سال‌ها را تشکیل می‌دهد. آنچه در این مباحث مهم است، آثار عملی فرهنگ، خصوصا در عرصه سیاست است.

یک گرایش دیگر در مطالعات فرهنگی هم مطرح شد که شاید ردپای آن را بتوان در سال‌های اولیه دهه 1380 پیدا کرد. گرایشی که به تفسیر متون فرهنگی علاقمند بود و لایه‌های معنایی این نوع آثار را می‌کاوید. سهم زیادی از صفحات نقد ادبی و سینمایی در آن سال‌ها به این نوشته‌ها اختصاص دارد؛ مباحثی که با فضای سیاسی خاصی هم همراه شده بود. بازار سیاست افول کرده بود و در میان برخی نگاه‌های تحول‌خواه، سردرگمی و سرخوردگی محسوس بود. محدود‌شدن عرصه‌ عمل اجتماعی، با اقبال به متون ادبی و فرهنگی همراه شده بود. فکر می‌کنم تا زمانی که بازار سیاست داغ است، بخش‌های فرهنگی در‌حاشیه هستند ولی وقتی‌که سیاست رو‌به افول می‌گذارد، گرایش به کار فرهنگی افزایش می‌یابد. شاید این همراهی تصادفی باشد و شاید هم تقارنی پایدار و معناداردارد؛ باید بررسی دقیق‌تری کرد. اگر این همراهی بیش از یک تصادف باشد و از رابطه‌ای پایدار خبر دهد، می‌توان گفت این نوع گرایش‌های فرهنگی، ترجمه‌ سیاست‌گریزی است. گویی ناکامی در عرصه سیاست، نگاه‌ها را متوجه عرصه بنیادینی مثل فرهنگ می‌کند.

به‌هر‌حال، فارغ از داوری، دستاورد هر دو نگاه ارزشمند و جالب است. با رویکرد اول، مطالعات اجتماعی در عرصه هنر، به سیاست فرهنگی و سیاست هویت معطوف ‌شد و با رویکرد دوم، اقبال به تفسیرهای اجتماعی محصولات. در این رویکرد، مناسبات بیرون از متن به حاشیه می‌رود و خود متن در مرکز قرار می‌گیرد.

یک نکته را هم اضافه کنم: در همین ایام، رفته‌رفته همان اندک تحقیقات اجتماعی تجربی هم محدود می‌شود و داده‌های تجربی کمتر تولید می‌شود. ضعف داده‌های تجربی و نیاز به شناخت وضعیت جامعه باعث می‌شود به نشانه‌های هنری متوسل شویم. نمونه آن را می‌توانید در فضایی که چندی پیش پیرامون  فیلم اخراجی‌ها بوجود آمد مشاهده کنید. پرفروش‌بودن آن را نشانه‌ای از گرایش‌های اجتماعی تعبیر می‌کنیم. برای فهم این‌که گرایش‌ مردم چیست و دلیل اقبال مردم به تماشای این فیلم چیست، به محتوای اثر و نشانه‌های جهان اثر می‌پردازیم. در‌حالی‌که مخاطب در بیرون اثر قرار دارد، اینجا با دریافت مخاطب و رابطه اجتماعی مخاطب با اثر و مهم‌تر از آن جهان اجتماعی که به رابطه اثر و مخاطب شکل می‌دهد، سر‌و‌کار داریم. پس باید جواب سوال خود را در جهان مخاطب و جهان اجتماعی بیابیم. ولی وقتی داده تجربی نداریم، برای توضیح به اثر متوسل می‌شویم. شاید این هم در رشد این نوع رویکردها موثر باشد. 

*برای پرداختن به هنر از سوی حوزه ی علوم اجتماعی چه دلایل انسان شناختی و جامعه شناختی می‌توان در کنار متغیر سیاست گریزی ارائه داد؟ به عبارت آیا متغیر های دیگری مانند فضای جهانی نیز تاثیرگذار بودند؟

- درست است. قصد نداشتم بگویم فقط همین عامل موثر است. در کنار این مسئله، تغییراتی هم در خود جامعه و هم در عرصه‌ فرهنگ رخ داد که تغییرات مهمی‌است. بخشی از اینکه هنر به عنوان یک موضوع، جای خود را در جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی باز کرد، ناشی از رشدی است که در حوزه‌ فرهنگ و هنر رخ داده است.

در حوزه‌ سیاست‌گذاری فرهنگی ایران، سه نقطه کانونی را به عنوان محور فعالیت یا سیاست‌گذاری شاهد هستیم: یکی تولید و مصرف کالاهای فرهنگی؛ دیگری رشد سازمان‌ها، تجهیزات و نیروی انسانی؛ و سوم، روابط بین کنشگران فرهنگی و صورت حقوقی و نهادی روابط آنها.

به نظر من، کانون اول که نقطه اصلی فعالیت‌های فرهنگی در دو دهه بعد از انقلاب است، توجه به رشد تولیدات و مصرف کالاهای فرهنگی است. حکومت انقلابی می‌خواست از طریق فرهنگ، پیام انقلاب را به توده‌ها برساند. دسترسی توده‌های مردم به ویژه در نقاط دور‌افتاده و حاشیه‌ای کشور به رسانه‌ها و دیگر محصولات فرهنگی، محدود بود. در آن زمان‌، گاهی تلویزیون از نقاطی گزارش می‌داد که ماه‌ها بعد از انقلاب، هنوز از تغییر حکومت خبر نداشتند. حتی تلویزیون چنین گسترده نبود. برای اینکه این پیام انقلاب منتشر شود، نیاز به افزایش محصولات فرهنگی متناسب با نیاز جامعه انقلابی بود. برای همین شما می‌بینید که در سال‌های اول انقلاب، بسیاری از نهادها و سازمان‌ها درگیر کار فرهنگی می‌شوند و کار فرهنگی می‌کنند. به این معنا که کتاب و نشریه چاپ می‌کنند، برنامه‌های فرهنگی می‌گذارند. یعنی فرهنگ در یک دستگاه برنامه‌ریزی به اسم فرهنگ منحصر نشد؛ وزارت کشور، وزارت صنایع و سپاه، بخش فرهنگی داشتند. مثلاً جهاد سازندگی، نشریات و کتاب‌هایی را در حجم بسیار انبوهی منتشر و توزیع می‌کرد. این حجم انبوه، نیازمند شبکه گسترده توزیع و نیز خالقان و تولیدکنندگان فرهنگی است. زمینه‌های مساعدی را برای نیروهای فرهنگی فراهم می‌کردند، تشویق می‌کردند تا تولید‌کنندگان فرهنگی هم افزایش پیدا کنند؛ نویسنده‌، کارگردان داشته باشیم، چون این افراد باید برخاسته از انقلاب باشند تا بتوانند پیام انقلاب را به‌شکل خالص آن منتقل کنند. لذا زمینه‌ زیادی برای تربیت نیروی انسانی صرف می‌شود و بخشی از سرمایه‌ها صرف این می‌شود که این نیروها وارد عرصه‌ فرهنگی شوند و رشد پیدا کنند.

این نشان‌دهنده‌ گستردگی است که این حوزه پیدا کرده است. تلویزیون به اقصی نقاط کشور راه می‌یابد، ایستگاه‌های تلویزیونی رشد پیدا می‌کند، نوارهای آموزشی توزیع می‌شود و... این موارد به تدریج، زیرساخت‌هایی را شکل می‌دهند؛ چرا‌که این عرضه و تقاضا باید ساختار زیربنایی هم داشته باشد.

همزمان با این جریان‌ها، گسترش ارتباطات و تکنیک‌های جدید و تحولات تکنولوژیک، فرهنگ را به زندگی روزمره پیوند زد. تحولات تکنولوژیک، تولید فرهنگ را ساده کرده است. با ماشین‌های تکثیر مثل ریسوگراف، می‌توان یک کتاب را در هر تعداد نسخه تولید کنید. دیجیتالی‌شدن، فرصت نگهداری و تکثیر موسیقی‌ها را فراهم کرد. به‌راحتی ‌می‌توان در خانه، اثر موسیقی تولید و حتی از طریق شبکه‌های اینترنت توزیع کرد. الان به‌سادگی می‌توان آرشیوی از موسیقی را تهیه کرد و در هر فرصتی به‌کاربرد. همین اتفاقات برای عکس و فیلم هم افتاده است. زمانی که ویدئو بود، تهیه فیلم کار سختی بود. باید به شبکه‌های خاصی دسترسی می‌داشتید تا بتوانید فیلم مورد علاقه خود را پیداکنید و ببینید. ولی الان حتی می‌توان کنار پیاده رو، فیلم‌های روز دنیا را یافت و تماشا کرد. سال‌هاست که ما می‌توانیم به صورت غیررسمی، هم‌زمان با دنیا، فیلم‌های روز را ببینیم و در باره آن در رسانه بخوانیم و بشنویم و ببینیم. این اتفاقات مهم روی داده است و با اتکاء به آن، همه ما می‌توانیم در مقام تولیدکننده، توزیع کننده و مصرف کننده‌ فرهنگ قرار بگیریم.

طبیعی است که چهره‌ مناسبات اجتماعی با توسعه فرهنگی دگرگون می‌شود. ما پیامدهای اجتماعی این توسعه را در زندگی روزمره تجربه می‌کنیم. به عنوان نمونه، مرز زندگی شخصی و عمومی‌در‌هم آمیخته می‌شود، مسائل زندگی شخصی از طریق موبایل‌های دوربین‌دار به عرصه عمومی وارد می‌شود و مخاطب عمومی و وسیع پیدا می‌کند (مثلا از طریق توزیع در اینترنت).

این‌موضوعات، با گرایش اولی که از مطالعات فرهنگی عرض کردم، پیوند دارد و اتفاقاً از سوی این گرایش هم مورد توجه بوده است. 

این پیامدها توجه جامعه‌شناسان را جلب کرده است. بخشی از این‌که علوم اجتماعی به هنر توجه می‌کند، در این است که هنر جزیی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره شده است. شخصیت یک سریال یا مضمون یک فیلم، دست‌مایه‌ای برای تفسیر شرایط اجتماعی و سیاسی می‌شود. به پیامک‌هایی که در مورد سریال "مرد هزار چهره" منتشر شد، یا برای سریال "یوسف پیامبر" ساخته شد، توجه کنید. این‌ها چارچوب‌هایی برای فهم دنیای اجتماعی ما و تفسیر آن می‌شود. پس اثر هنری به زندگی روزمره وارد و واسطه یا میانجی می‌شود برای فهم دنیایی که در آن قرار گرفته‌ایم. به‌واسطه آن، دنیای خود را فهم می‌کنیم؛ به‌واسطه هنر، دنیای خود را تجربه و یا تجربه خود را بیان می‌کنیم.

برخی آثار هنری، بسیار فراتر از اثر هنری شده‌اند؛ قالبی برای فهم و توضیح دنیا هستند. "دایی جان ناپلئون" یک کاراکتر هنری نیست، یک زبان است برای بیان و نیز برای فهم موقعیت اجتماعی و تاریخ خود. فکر می‌کنم نمی‌توان بدون "حاج کاظم" فیلم  "آژانس شیشه‌ای" یا "حمید هامون"، توصیف دقیقی از تاریخ اجتماعی دهه‌های اخیر به دست آورد. تولید وسیع هنر و پیوند آن به زندگی، این کارکرد هنر را وسعت بخشیده است. این نکته‌ای است که توجه جامعه‌شناسان را برای مطالعه هنر برانگیخته است.

پیوند هنر با وسایل جدید، مثل موبایل یا رسانه‌های تازه مثل وبلاگ، دامنه آثار آن را درحد بسیاری گسترده ساخته است. من یادم نمی‌آید در باره گسترش تلفن در سال‌های بعد از انقلاب، مطالعه جامعه‌شناختی کرده باشیم، ولی راجع به موبایل مقاله می‌نویسیم و یا صورت‌های دیگر فرهنگ، مثل وبلاگ که خود را هم بر فرم و محتوای کار تحمیل می‌کند. تا‌به‌حال بر روی پیام های رادیو و تلویزیون کار می‌کردیم، از این به‌بعد وبلاگ‌ها را مطالعه می‌کنیم. تا‌به‌حال پیام‌های رادیو و تلویزیون را تحلیل می‌کردیم، حالا پیام‌های وبلاگ را تحلیل می‌کنیم. توجه جامعه‌شناسی به هنر، از این تحولات هم ناشی شده است. 

* به نظرم، نباید این دو گرایش را به هم وصل کنیم.

- حتما. فقط با تکیه بر یک سمت، شناخت جامع حاصل نمی‌شود. فقط با تکیه به محتوای متن، نمی‌توانیم مناسبات اجتماعی را بشناسیم. با این کار، شبکه های اجتماعی را که هنر در آنها تولید، تعبیر و تفسیر می‌شود، نادیده می‌گیریم. اگر به این سمت حرکت کنیم، بخشی از کارهایی را که جامعه شناسی می‌تواند در این حوزه انجام دهد، نادیده گرفته‌ایم و به نقد و‌ تفسیر متن (خواه ادبی یا فیلم و...) نزدیک شده‌ایم.

 بخشی از پرسش‌ها و علاقه‌های جامعه‌شناسان، توجه به نظام‌های اجتماعی است که تولید هنری در آن صورت می‌گیرد و توزیع و مصرف می‌شود. نمی‌توان فقط با اتکاء به متن، در‌باره جامعه داوری کرد. پیش‌فرض‌های این داوری که متن را معادل جامعه می‌انگارد، مثل نقد است.

ولی یکی از دلایلی که بر روی متن تاکید می‌شود، ناشی از محدودیت دسترسی ما به جهان اجتماعی است که روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. برای اینکه مخاطب را مورد بررسی قرار دهیم، با مشکل روبرو هستیم. برای‌ این‌که پژوهشی میدانی مثلا با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام دهیم، محدودیت‌های زیادی داریم. کسب مجوز از مراکز مختلف، تامین هزینه‌های آن و مسائلی از این‌دست، باعث محدودیت تحقیقات تجربی شده است. به همین دلیل است که وقتی می‌خواهیم بدانیم ارزش‌ها یا نگرش مردم تغییری کرده است یا نه، به نشانه‌های غیرمستقیم متوسل می‌شویم یا حرف‌های نظری فارغ از تجربه می‌گوییم. 

*تحولات رسانه‌ای در این زمینه چقدر موثر بوده است؟ مثلا تاثیری که سینما در بدو ورودش داشت، باعث شد تحقیقی در همان سال‌های اولیه توسط دکتر علی اسدی انجام شود. الان هر پدیده‌ کوچک فرهنگی، یک تاثیر بزرگ فراگیر دارد. آیا در این باره تحقیقاتی انجام می‌شود؟

- فکر کنم اشاره‌تان به آن مطالعه پیمایشی باشد که مرحوم دکتر علی اسدی، به کمک آقای دکتر منوچهر محسنی و آقای دکتر مجید تهرانیان در سال 1353 انجام دادند. این تحقیق، نقطه‌ آغاز پیمایش‌های عمومی در ایران است و قدرش هم متاسفانه ناشناخته مانده است. در آن پژوهش، ارتباطات در کانون بحث قرار دارد (از جمله وسایل ارتباطاتی و رسانه‌هایی که زندگی ما را دگرگون می‌کنند). این تحقیق، روی رادیو و تلویزیون تاکید کرده است؛ چون زندگی ما تحت تاثیر رادیو و تلویزیون به عنوان وسا‌یل ارتباطی، دستخوش دگرگونی شده بود. تحقیق ایشان به این دگرگونی توجه ویژه‌ای داشته و سئوالات مفصلی در مورد رادیو، تلویزیون و نوع سلیقه‌های رسانه‌ای مطرح کرده است. چند سئوال هم در مورد سینما دارد. به هنر هم از منظر رسانه‌ای توجه دارد؛ یعنی آثاری که بیشتر ازطریق تلویزیون و رادیو پخش می‌شود و مردم از طریق رادیو موسیقی را گوش می‌کردند. در‌نتیجه، هنر در آن مطالعه نقش پر رنگی ندارد، چون در آن جامعه جایگاهی نداشته است.

*جامعه شناسی برای پژوهش در حوزه هنر، چه روش‌های مطالعاتی را به‌کار می‌بندد؟

- روش‌های مرسومی که در کتاب‌های روش‌شناسی شرح مفصل آن آمده است. بهتر است به‌جای روش، به پرسش‌هایی بپردازیم که بررسی آنها می‌تواند شناختی از وضعیت کنونی جامعه به‌دست دهد. معمولاً یک مرکزآموزشی و پژوهشی، بر‌اساس تحلیلی که از وضعیت فرهنگی و اجتماعی دارد، پرسش‌هایی را مطرح و اولویت‌بندی می‌کند. برای طرح این پرسش‌ها، باید چنین تحلیلی ارائه کرد. فکر می‌کنم برخی خطوط چنین تحلیلی را از دید خودم بیان کردم.  

*به نظر می‌آید در این زمینه، از سوی سازمان‌ها کم‌توجهی صورت می‌گیرد؟

- مراکزی که علایق‌شان به‌طور خاص به این موضوعات باشد، کمتر وجود دارند. دستگاه‌های فرهنگی هم مثل دیگر دستگاه‌های اجرایی، با یک سری مسائل فوری مانند سازماندهی خودشان روبرو هستند و کمتر به این حوزه توجه دارند و بخش دیگر، ناشی از جوان بودن این حوزه است که فقط چند سال است که مطرح شده و تا جا بیفتد و بتواند صورت مسئله خود را روشن کند، زمان می‌برد. فراموش نکنیم که تازگی‌هاست که درسی به اسم "جامعه شناسی هنر" ایجاد شده است. متخصصان این حوزه هم زیاد نیستند.

*با توجه به افزایش توجه جامعه شناسی به هنر، آیا پرداختن به این پژوهش‌ها مقطعی است یا به صورت پایدار ادامه خواهد داشت؟

- با توجه به تحلیلی که از رسانه‌ای‌شدن زندگی عرض کردم، این نوع تحقیقات هم‌چنان موضوعیت خواهند داشت. در‌باره جامعه‌شناسی هنر به‌طور‌خاص هم مثل تحقیقات جامعه‌شناختی در‌باره هنرها (موسیقی، نقاشی، سینما و...) هنوز در ابتدای راه هستیم و جای زیادی برای رشد دارد.

در‌عین‌حال، پژوهش‌های جامعه‌شناسی هنر هم بخشی از نظام پژوهش فرهنگی خواهد بود و پرسش‌های آن نیز بسته به پرسش‌های کلی حوزه فرهنگ است. سئوال کلی که در زمینه فرهنگ است و تحقیقات فرهنگی را شکل خواهد داد، مسیر کلی تحولات آن است. بالاخره می‌خواهیم بدانیم این جامعه از لحاظ فرهنگی کجا می‌رود. بعد می‌شود این سئوال را ریزتر هم کرد. این سئوالات در یک فضای اجتماعی مطرح می‌شود و اوج می‌گیرد. اگر پژوهش‌هایی به این سئوالات پاسخ ندهند، به حاشیه می‌روند و پژوهش‌های بعدی می‌آیند و جای آنان را می‌گیرند. نگاه کنید به وضعیت نظرسنجی. انتقادهای زیادی نسبت به این روش می‌شود، ولی وقتی به انتخابات نزدیک می‌شویم، همه حتی مخالفان نظرسنجی هم دنبال نتایج آن هستند. یعنی پرسش، خود را تحمیل می‌کند و موضوع تحقیق خود را جا می‌اندازد. این نوع تحقیق، برخاسته از یک نیاز است و لذا جای خود را باز خواهد کرد.

با این نگاه، برخی تحقیقات فرهنگی، معطوف به پرسش‌های مطرح در فضای عمومی نیست و لذا باید انتظار داشت که عمری کوتاه داشته باشند. الان در فضای عمومی این سئوال مطرح است که وضعیت جوانان چه می‌شود؟ نظام اخلاقی ما چگونه پیش می‌رود؟ ما با چه نوع ارزش‌هایی در آینده روبرو خواهیم شد؟ سلسله مراتب نظام ارزشی ما چگونه تغییر پیدا می‌کند؟ اینها سئوالات که طبیعی است وقتی مطرح شود، از جامعه‌شناسان فرهنگ و هنر هم انتظار می‌رود که آنها هم سهم خودشان را در پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها ادا کنند. چون الان تحقیقاتی که صورت می‌گیرد، معطوف به این پرسش‌ها نیست، تصور می‌کنم این نوع تحقیقات به حاشیه می‌روند.

*شاید از سویی دیگر بتوان گفت که این تحقیقات پس از مدتی، از مسائل حاشیه ای به متن و مسائل اجتماعی ارتقا پیدا کنند، نه اینکه متوقف شوند؟

- پرسشی که به لحاظ جامعه‌شناسی مطرح می‌شود، لزوما از دل تحقیقات برنمی‌آید. بلکه  بیشتر از وضعیت اجتماعی و موقعیت تاریخی بر می‌خیزد. این گونه می‌توان پیش‌بینی کرد تحقیقاتی که بر متن متمرکز شده‌اند، تا زمانی می‌توانند پایدار باشند که معطوف به آن پرسش کلی باشند که در فضای اجتماعی مطرح می‌شود. ما به کدام سمت می‌رویم؟ جامعه ما از چه جور آدم‌هایی پر می‌شود؟ ما چگونه این جهان اجتماعی را تجربه می‌کنیم؟ آن وقت اگر ما تفسیر متن هم می‌کنیم، جهان متن را از این منظر درک می‌کنیم. ولی می‌خواهم بگویم که آنجا، اهمیت نوع دیگری از تحقیقات بیشتر می‌شود و جامعه ما به تدریج به این سمت از پرسش می‌رود.

ابهامی‌نسبت به آینده در جامعه وجود دارد که احساس نگرانی از آینده را به وجود آورده است؛ اینکه ما به لحاظ اقتصادی،‌ اخلاقی وارد شرایط بهتری می‌شویم و مسیر خوبی را طی می‌کنیم، یا دچار ضعف اخلاق می‌شویم و نظام اخلاقی تقلیل پیدا می‌کند؟ این نوع پرسش‌ها الان به صورت نگرانی‌هایی است که اتفاقا بخشی از این نگرانی‌ها در متون هنری مطرح شده است. درون متن‌های فرهنگی، رمان، فیلم سینمایی و حتی برخی از آثار موسیقی.

این نگرانی‌هاست که دستور کار تحقیقات فرهنگی را تعیین می‌کند. این دستور کار فرهنگی است که روش‌شناسی خاص خودش را به وجود می‌آورد و نگاه ما را به هنر و فرهنگ شکل می‌دهد.


نوشته شده توسط موسی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

همه چیز از همه جا

موسی
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 35 بازدید
بازدید دیروز: 54 بازدید
بازدید کل: 702999 بازدید

خرید اینترنتی وان یکاد

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
لینک های روزانه

ورود آقایان ممنوع [496]
آرایشی [70]
پزشک خود باشیم [84]
حراج [44]
تصاویر [146]
آشپزی [65]
هز چیز خواندنی [40]
همه چیز از همه جا [62]
محصولات آرایشی [87]
[آرشیو(9)]
فهرست موضوعی یادداشت ها
نوشته های پیشین

تیر 1389
تیر 89
آبان 89
آذر 89
دی 89
فروردین 90
اردیبهشت 90
خرداد 90
تیر 90
مرداد 90
مهر 90
آذر 90
دی 91
بهمن 91
فروردین 92
اردیبهشت 92
مرداد 92
شهریور 92
آذر 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
لوگوی وبلاگ من

همه چیز از همه جا
لینک دوستان من

آقاشیر
نهِ/ دی/ هشتاد و هشت
حفاظ
طعم شیرین با خدا بودن
صفاسیتی
فروشگاه اینتر نتی ایفه
فروشگاه کتاب
فروشگاه آرایشی و بهداشتی
فروشگاه فیلم و نرم افزار
فروشگاه دیجیتال
فروشگاه اسباب بازی
فروشگاه پوشاک
جواهر فروشی
آشپزی
همه چیز از همه جا
هر چیز خواندی
همه چیز راجب کتاب

حجره ونداد
فروشگاه ونداد
شاپ یار
فروشگاه آنلاین
صفحات اختصاصی

تبادل لینک
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
قانون تجارت[13] . دفاتر تجاری دفتر کل دفتر روزنامه[9] . اسناد تجاری[6] . دفاتر تجاری[5] . حقوق تجارت[5] . تاجر[5] . حق‌العمل کاری[3] . الماس[3] . قانون تجارت الکترونیکی[3] . رایانش ابری چیست؟[2] . سبوس گندم کلسترول خون را کاهش میدهد[2] . متن کامل قانون انتخابات ریاست جمهوری[2] . نظرسنجی از مردم تهران در باره آینده فرزندان(علم یا ثروت)[2] . قیراط[2] . کامیابی کسب و کار[2] . استرس[2] . رفتار سازمانی[2] . شخصیت حقوقی و نظریات مرتبط با آن[2] . انتشار مصادیق مجرمانه قانون جرایم رایانه ای[2] . انرژکتوری استارت تعمیرگاههای دستگاه دیاگ کاربراتوری . انشا یک بچه دبستانی در مورد ازدواج . انواع مدلهای خوابیدن: معایب و مزایا . اوال . ایران ?? رشته علوم انسانی را متوقف می‌کند . اینکوترمز (incoterms) چیست؟ . بازنگری در قراردادهای بیع متقابل با سه خط قرمز . بحران میان‌سالی: تحول یا افسردگی؟ . برای رسیدن به آرامش راحت نفس بکش . برلیان . بهره وری . بوی خیار میل جنسی را افزایش می‌دهد! . بیل گیتس چگونه کار می‌کند؟ . پاسخ به 6 سوال یارانه‌ای مردم . پرنس . پول خرج کردن بدون چشم‌انداز . پول شویی چیست؟ . پولشویی چیست !؟ . پیچش و پارگی کیست تخمدان شایع ترین علت دل دردهای شدید دختران . پیشگوئی" نوسترآداموس"درباره ایران . پیشگیری‌ . تاثیر فیلم‌های مستهجن بر رابطه زناشویی . 10 حقیقت عجیب درباره مغز . 10 راه برخورد با استرس مالی . 10 راهکار برای شاد نگهداشتن زندگی زناشویی . 15 نکته کلیدی برای کاهش وزن . 30 اگر با ارزش برای زندگی شما . 4 آپارتمان نشینی . 8 اشتباه بزرگ در رژیم کاهش وزن!! . 9 درس مهم زندگی . 9 روش برای شاد زیستن . trichoptlosi . آپارتمان . آپارتمان نشینی . آدران قصران یا قلعه دختر . آزاد سازی همزمان یارانه تمام حامل های انرژی . آشنای با الماس . آغاز پخش برنامه های یورونیوز به زبان فارسی از طریق ماهواره . آلودگی هوا خطر مه دود . اوزون . منوکسید کربن. دی‌اکسید گوگرد . ا . آنتی اکسیدان . آیا ازدواج های اینترنتی و همسریابی در سایتها درست است ؟ . ابتکار یک روستایی در تبدیل خانه اش به هتل . ارزش غذایی زردآلو خشک و تازه . ازدواج موقت چگونه باعث طلاق می شود؟ . تاریخ هیپنوتیزم . تخفیف بگیرید . تدابیر شدید امنیتی در فرانسه در پی هشدار بن‌لادن . تست تعیین کننده میزان خوشبختی شما پس از ازدواج . تست ضریب هوشی جدید سال 1390 . تشخیص عشق پسران . تصاویر نیمه برهنه مقابل مسجدی در انگلیس . تعریف موفقیت . تفاوت اثر ازدواج در زنان و مردان . تمرین قدرشناسی . تناقضات زمان ما . توت فرنگی یخ زده راه مبارزه با سرطان مری . تکنیک های ساده برای پس انداز و کسب امنیت مالی . تکنیک‌های تنفس درمانی . ثبت ازدواج بموجب اقرار نامه رسمی . ثروتمندان ایران را بهتر بشناسیم . جدول افزایش قیمتها در بازار . جدید ترین روش درمان دردهای استخوانی . جن و روح . جوانه گندم و خواص آن . چطور دست از فکر کردن زیاد بردارید . چگونگی تغییر نام خانوادگی . چگونگی ثبت مشخصات منسوبین در شناسنامه . چگونگی ثبت ولادت خارج از کشور . چگونگی صدور گواهی تجرد . چگونه استرس را به حداقل برسانیم . چگونه روح خود را از بدن خود خارج کنیم؟ . چگونه فرزندانی با جرات تربیت کنیم؟ . چگونه کیفیت روابط جنسی خود را افزایش دهیم؟ . چه چیزی باعث شده است تا توجه به هنر در علوم اجتماعی در ایران افز . چهار بعد انسان کامل . چکاپ‌های فرزندتان: 5-3 روزه . چکاپ‌های فرزندتان: نوزاد . چکاپ‌های فرزندتان: یک ماهگی . حذف نام ایران و سوریه از فهرست کشورهای تهدیدکننده ترکیه . شرکت های تجارتی . شصت نکته شیرین درباره ی ازدواج . شما چقدر قدرت تحمل ابهام دارید؟ . شناخت آینده با هدف کسب درآمد . شناخت شخصیت پسران از رفتار با مادر . صنعت سنگهای قیمتی . صورت لیزینگ . طرح کاهش مصرف گاز مشعل ساختمانها . طریقه شستن . عادات اصلی برای رفتن به سمت موفقیت . علائم تجارتی . غذاهایی برای داشتن رابطه جنسی بهتر . فرهنگ . فواید و خواص جوانه گندم . فواید کار گروهی . قانون . روزی که آقایان یائسه می‌شوند ... . روش سیستم سازی و طبقه بندی تجاری . روشهای موسیقی درمانی . روشهایی برای زندگی زناشویی موفق . رویارویی با حجم اضافی کار . زاید . زمرد تراش . زن کوچه یا زن ماهواره؟ فرقش چیست؟ . زنان کارآفرین . زندگی . زندگی لذت‌بخش . زیر خیمه سبز لندن . دلایل سیر نشدن و دلیل سیر شدن . دلیل وجود عدد هفت در مغز کشف شد . ده نشانه یک رابطه ی موفق زناشویی . دیدگاههای منفی در محل کار . راز بزرگ شاد زیستن . راه حل ساده رفع بوی بد کولرهای آبی . راه های رسیدن به آرامش . راه های کاهش درد قاعدگی . راه‌های شاد زیستن برای زنان . راهنمای آقایان برای حمایت خانم‌ها در طول دوران بارداری . راهکارهایی برای دستیابی به جذابیت . رایانش ابری . استرس و سلامت جنسی . الکترولیز . ام‌اس و اختلال جنسی . امامزاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (علیهما السلام) فرزندان اما . اصلاح قراردادهای بیع متقابل و ضرورت تدوین قوانین جدید . اصول آپارتمان نشینی . اطرافشان را با افراد شاد پر می‌کنند . اعتـیـاد بـه سـکس . اقتصاد بدون پول . اقتصاد بدون نفت، رویا یا واقعیت؟! . الگویی برای مدیریت زندگی . حقوق قانونی . حلقه نامزدی . حوزه مسئولیت ها . خداحافظی اپرا وینفری پس از ?? سال . خشک‌کردن . خواص دارویی ریحان . خواص سبوس گندم . خواص سدر . خواص غذایی چغندر . دانلود اینکوترمز 2012 . در مخزن زندگیتان کوسه ای بیندازید . درخواست از مراجع تقلید قم برای سئوال از رهبری . درمان موخوره . دستیابی به داروی کاهش وزن . دفاتر تجارتی قانون تجارت . کرم‌های موبر . کلسیم . قیمت جدید نان نهایی شد . کانون وکلای دادگستری استان کرمان رسماً مستقل شد . کریستال تراش . گرانترین الماس . گزارش خبری تحلیلی کیهان از اجلاس آتی «یوپی آر» پرونده حقوق بشر آ . گلابی . گلبول های قرمز خون . گناهان با ما چه می کنند ؟! . لزوم آموزش جنسی در دوران عقد . لیزر . مارکیز . ماهیت پول و وظایف پول چیست؟ . نقش مرد زندگی موفق . نگرانی های مالی . نگرش که مانع پیشرفت در زندگی می شود . نماز و میدان مغناطیسی بدن انسان . نکات کلیدی برای یک زندگی زناشویی موفق . نکاتی برای زیباتر شدن زندگی زناشویی . نکته های قشنگ زندگی . هشت روش برای افزایش درآمد وب سایت شما از طریق تبلیغات متنی . هنر تندرست ماندن . هیات مدیره . هیپنوتیزم چیست؟ . وام‌گیرنده . وام‌های کوتاه‌مدت . ورشکستگی چیست؟ . وقتی نفس تنگ می ‌شود . یک سلول بنیادی مهم در ترمیم نورونهای مغز شناسایی شد . کارآفرینی و کارآفرین . مثلثی . مجتمع . مجتمع مسکونی . مدیریت دانش در کسب . مدیریت رفتار سازمانی . مدیریت زمان . مدیریت مصرف برق در منزل . مراقبه . مراقبه مغز را پرورش می دهد . مسائل مالی . مشکلات شایع بارداری در زنان . مشکلات بیع متقابل نوع سوم برای توسعه میادین نفت ‌و گاز . مقاله ضمانت نامه‌ها و قراردادهای بیع متقابل . مقدمه ای بر آسیب شناسی روابط خانوادگی در ایران (قسمت دوم) . مقدمه‌ای بر درمان با هیپنوتیزم . منابع انتشار آلاینده های هوا . آلاینده ها ی هوا . وضعیت شاخص است . منبع: اقتصاد سیاسی، شماره هفت . منبع: فصلنامه اقتصاد سیاسی، شماره هفتم . موارد تعویض شناسنامه اشخاصی که می توانند نسبت به تنظیم برگ درخ . موبایل به نازکی یک کاغذ! . موخوره . موم . موهای . موهای بلند . نام تجارتی . نحوه شناخت و برآوردن نیازهای زناشویی . نرخ جدید دیه اعلام شد . سخنرانی واقعا جالب استیو جابز مدیرعامل و موسس اپل . سکه طرح جدید 298 هزار تومان! . سلامت میل جنسی تضمین شده است! . سن شروع عادت ماهانه مادر با جنسیت فرزند ارتباط دارد . سند و قواعد حاکم بر آن . سه مفهوم برای انتخاب معیارهای بازاریابی . سوال از منوچهر متکی درباره پرداخت پول به کرزای . سوالاتی که اندیشیدن شما را تغییر خواهد داد . سکوت در برابر جفای اندیشه‌ورزان دنیاطلب به پیامبر مهربانی جایز ن . شاد باشید . شادی . شامپو های . رایانش ابری یا cloud computing چیست؟ . رد پای دیجیتالِ انسان فناور . رسم و رسومات یلدا در شهرهای مختلف ایران . رشد واقعیت مجازی . رضایت شغلی و بهره وری . قدیمی‌ترین کارخانه تولید لوازم تحریر دنیا/فابر-کستل . قرارداد حمل و نقل . قراردادهای بیع متقابل؛ موفق در کلیات، ناموفق در اجرا . قصه ها چگونه ما را جذب می کنند؟ .

9 روش برای شاد زیستن
10 راز بزرگ شاد زیستن
نکته های قشنگ زندگی
راههای شاد زیستن برای زنان
عادتهای افراد شاد
رایانش ابری
رایانش ابری چیست؟
[عناوین آرشیوشده]