کشور ما حدود1% جمعیت جهان را دارا می‌باشد و حدود2% از انرژی جهان را مصرف می‌نماید. استفاده از برق، گاز و سوخت مایع جهت گرمایش و سرمایش در فصل مناسب، از مدتها پیش برای ما بصورت امری عادی درآمده و امروزه هیچ منزلی نمی تواند بدون استفاده از تجهیزات گرمایشی و سرمایشی، قابل سکونت باشد. سالها است که بهای انواع انرژی افزایش ناچیزی داشته و انرژی گرمایشی و سرمایشی با شرایط مناسبی در دسترس می‌باشد، ولی این وضعیت به دلیل شرایط جهانی و افزایش بهای انرژی ( نفت، برق و گاز) در حال تغییر است. تولید برق بسیار پرهزینه است، به طوریکه که برای تولید یک کیلووات برق، حدود1000 دلار سرمایه‌گذاری اولیه نیاز است و در طول استفاده از تاسیسات، هزینه‌های جاری نیز به آن افزوده میشود.
آیا زمان آن فرا نرسیده‌است که مسئله صرفه‌جوئی انرژی را جدی بگیریم؟
در اثر سوزاندن حامل‌های انرژی مانند ذغالسنگ، چوب، نفت و یا گاز، آلاینده‌های مختلفی ایجاد می‌شوند. بطوریکه به ازاء تولید یک کیلوواتساعت انرژی برق حدود200گرم گاز 2CO وارد هوا می گردد. 2CO باعث گرم شدن اتمسفر، تقویت اثر گلخانه ای و گرم‌شدن زمین میشود. تغییرات آب و هوایی موجب تغییر وضعیت بارندگی و همچنین آب‌شدن یخ‌های دو قطب گردیده که موجب افزایش سطح آب‌های دریاها و اقیانوس‌ها میشود و نهایتا زندگی برای انسانها، گیاهان و حیات‌وحش روی کره زمین غیرممکن خواهدشد. با توجه به این مطالب وظیفه هر یک از ما در حفظ و نگهداری زندگی روی کره زمین، نهایت صرفه‌جویی در مصرف انرژی علی‌الخصوص مصرف برق می‌باشد. بیش از یک‌سوم مصرف انرژی نهایی ما مربوط به مصارف خانگی است که بخش زیادی از آن را می‌توان بدون از دست‌دادن رفاه معمول، صرفه‌جویی کرد. لذا، مدیریت مصرف برق در خانه و صرفه‌جویی انرژیهایی که مصرف می‌شوند، بایستی مورد توجه جدی قرار گیرد. راهکارها اغلب موضوعات پیش‌پا‌افتاده‌ای هستند، ولی می‌توانند تاثیرات عمده به همراه داشته‌باشند.
با ساعات اوج بار آشنا شویم :
نمودار زیر مصرف انرژی برق کشور را در یک روز تابستان نشان میدهد و همانطور که ملاحظه می‌فرمایید بیشتر مصرف بعد از غروب خورشید است که معمولاً همه در منزل می‌باشند. لذا در این ساعات، بخش خانگی بیشترین مصرف را دارد و مصرف بهینه برق در این ساعات بسیار باارزش است.
ایامی از سال و نیز ساعاتی در هر شبانه‌روز، دارای بیشترین مصرف انرژی الکتریکی است که به آن، روزها و ساعات اوج بار گفته میشود. در این بیشترین مصارف در فصل تابستان از حدود اواسط تیرماه لغایت اواسط شهریورماه است.
با دانستن این مطالب بایستی نحوه مصرف برق خانگی را طوری کنترل نماییم که مصرف در این روزها و آن ساعات، کاهش یابد.
کسب آگاهی نمایید، ضرر نمی‌کنید:
امروزه تقریباً اکثر وسایل خانگی با برق کار می‌کنند که برخی از آنها به ویژه دستگاههای قدیمی معمولاً برق بیشتری مصرف می‌کنند، ولی‌این باعث نمی‌شود که فکر کنیم دستگاههای جدید اساساً کم مصرف هستند. تفاوت مصرف برق بین مدلهای مختلف بعضاً بسیارزیاد است، به همین دلیل قبل از خرید وسایل جدید حتماً از چگونگی مصرف برق و کارآیی آن از طریق برچسب انرژی و اینکه آیا دستگاه مورد نظر برای شرایط آب و هوایی محل سکونت شما مناسب است یا خیر، کسب اطلاع نمایید.
استفاده زیاد از وسایل برق در ساعات اوج بار، باعث اختلال در شبکه و ایجاد خاموشی، و یا صدمه دیدن وسایل برقی میشود.
در رابطه با محیط خانه و لوازم برق خانگی‌توصیه‌های زیر می‌تواند مفید باشد:
1-رنگ‌آمیزی محیط داخل خانه به رنگ روشن و نصب پرده‌های تاشو در مقابل پنجره‌ها که امکان ورود حداکثر نور را میدهد، جهت حداکثر استفاده از روشنایی روز
2-استفاده از سرامیک و یا موکت‌های به رنگ روشن جهت بازتاب مناسب نور
3-تنظیم نور مناسب در ساعات اوج بار با حداقل چراغ روشن مورد لزوم
4-استفاده از یک نورعمومی ملایم و تاکید بر استفاده از نور متمرکز( چراغ مطالعه ) در موارد لزوم
5-برنامه‌ریزی جهت درس‌خواندن بچه‌ها و تشویق به زودخوابیدن (حتی‌الامکان ساعت9 شب) و زود بیدارشدن برای مرور درس‌ها صبح روز بعد
6-عدم استفاده از وسایل برقی پرمصرف مانند سماوربرقی، اتو، چرخ گوشت، آبمیوه‌گیری، ماشین لباسشویی و ... در ساعات اوج بار
7-تشویق به استحمام افراد منزل در ساعات اولیه روز(صبحها) که زمان شروع فعالیت روزانه است(این عمل استفاده از سشوار در ساعات اوج بار را حذف می‌کند.)
لامپ‌های پریازده :
1-برای دستیابی به روشنائی مطلوب و دارای بازدهی بالا، در داخل منزل حتی‌الامکان از لامپ های کم مصرف استفاده نموده و بموقع نسبت به غبارزدایی آنها اقدام نمایید.
2-لامپ رشته‌ای، نور را با تلفات زیاد تولید می‌کند و بیش از 90 درصد انرژی مصرفی آن به حرارت تبدیل میشود، درحالیکه لامپ‌های کم مصرف بدون تولید حرارت، عمری بالغ بر 8 برابر لامپ‌های رشته‌ای دارند. اگرچه لامپ‌های کم‌مصرف گرانتر از لامپ‌های رشته‌ای هستند ولی دوام طولانی‌تر و مصرف کم آنها در زمان کوتاهی تفاوت قیمت را جبران می‌کند.
3-لامپ فلورسنت معمولی ( اصطلاحاً لامپ مهتابی ) نیز یک لامپ پربازده است و درمکان‌هایی که امکان نصب و استفاده از آن مقدور است، توصیه میشود.
وسایل صوتی و تصویری :
بررسی مصرف وسایل صوتی-تصویری بویژه تلویزیون‌هایی که در حالت آماده به کار (standby) هستند، نشان میدهد نیمی از استفاده‌کنندگان از اینگونه وسایل، آنها را در حالت آماده به کار قرار می‌دهند که به دلیل مصرف انرژی در این حالت، در مجموع باعث اتلاف مقادیر زیادی انرژی الکتریکی خواهدشد. لذا توصیه می‌گردد از کلید off /on استفاده شود و در زمانهای طولانی ، تلویزیون‌ها را در حالت آماده به کار نگه ندارید.
یخچال و فریزر:
این وسایل تقریباً یک‌پنجم انرژی را در منزل مصرف می‌نمایند. مصرف انرژی این وسایل تا حد زیادی به این بستگی دارد که چه مقدار گرما به درون آنها نفوذ می‌کند، که بایستی بار صرف انرژی بیشتر جبران‌شده، به برودت مورد نظر رسیده و آنرا حفظ نماید.
1-در هنگام خرید حتماً به برچسب انرژی دستگاه توجه نمایید.
2-حجم یخچال و فریزر باید با توجه به نیاز و تعداد افراد خانواده انتخاب شود.
3-یخچال و فریزر را بر روی سطح تراز وصاف قراردهید تا درب یخچال بطور کامل بسته و کارکرد درستی داشته باشد.
4-حتی‌الامکان یخچال و فریزر را در مکانهایی که گرم نمی‌شوند قرار دهید. دقت شود که یخچال و فریزر نزدیک اجاق و اجسام گرم و یا درمعرض تابش مستقیم خورشید قرار نگیرند.
5-نوار لاستیکی دور درب یخچال وفریزر را کنترل کنید و درصورت کوچکترین نشتی هوا، بلافاصله آنها را تعویض نمایید.
6-مراقب باشید که لوله‌های پشت یخچال و فریزر که مخصوص هدایت گرما به بیرون هستند به خوبی در معرض جریان هوا قرارداشته حداقل 20 سانتیمتر با دیوار فاصله داشته باشند. گردگیری لوله‌های پشت یخچال و فریزر حداقل سالی دوبار توصیه میشود.
7-تنظیم صحیح ترموستات یخچال و فریزر نقش بسیار مهمی در کاهش مصرف انرژی این وسایل خواهدداشت. لذا توصیه میشود ترموستات فریزر را بین 15 تا 18 درجه سانتی گرداد زیر صفر و ترموستات یخچال را بین 3 تا 4 درجه بالای صفر تنظیم نمایید.
8-چیدن مواد بصورت مرتب و درجای مخصوص در یخچال و فریزر، باعث میشود که دسترسی به آنها آسانتر بوده و در هنگام گذاشتن یا برداشتن مدت کمتری درب آنها بازمانده و از نفوذ هوای گرم ومرطوب جلوگیری شود.
9-موادغذایی گرم را ابتدا سرد نموده سپس در داخل یخچال قرار دهید .
10- موادغذایی را در فریزردسته‌بندی کرده وآنها را طوری در کیسه های فریزر قرار دهید که هوای اضافی داخل کیسه وجود نداشته باشد.
11- در اثر آب موجود در مواد غذایی ویا بخار هوا در یخچال وفریزر برفک ایجاد میشود وهر چه برفک بیشتر شود مصرف انرژی نیز بیشتر می‌گردد.بنابراین بطور منظم ودر مقاطع زمانی مناسب از یخچال وفریزر برفک‌زدایی نمایید.
12- بازوبسته‌کردن درب بیهوده یخچال وفریزر باعث افزایش مصرف انرژی آنها میشود.
13- پس از هربار شستشوی داخل یخچال و فریزر (با مخلوط آب نیم‌گرم وجوش‌شیرین) برای یکنواخت‌شدن دمای داخل آنها لازم است چندساعت با درب بسته کار کنند.
ماشین لباسشویی:
ماشین لباسشویی را بایستی همیشه با ظرفیت کامل بکارگرفت.هرچندبعضی از مدلهای جدید دارای سیستم کنترل آب ومصرف برق متناسب با مقدار لباسها می‌باشداما استفاده از ظرفیت کامل باصرفه‌تر است.برای لباس با آلودگی معمولی دمای60درجه سانتیگراد کافی است.
1-ظرفیت ماشین لباسشویی را متناسب با تعداد افراد خانواده انتخاب کنید.
2-درزمان انتخاب وخرید توجه داشته‌باشید که ماشین‌لباسشویی به سیستم خودکار تعیین مقدار مناسب آب به‌ازای مقدار لباس مجهز باشد.
3-استفاده از آب گرم محل مسکونی برای ماشین لباسشویی در کاهش مصرف انرژی بسیار مفید است.لذا از ماشین های لباسشویی که دو نوع ورودی آب دارند استفاده نمایید.
4-بعضی از ماشین‌های لباسشویی به برنامه زمانی شروع برنامه شستشو بعد از زمان اوج بار مجهزند.چنانچه ماشین لباسشویی شما این امکان را ندارد به منظور عدم آسیب‌رسانی به دستگاه وکمک به شبکه سعی نمایید در ساعات غیراوج بار از دستگاه استفاده نمایید.
5-از لباسشویی وقتی استفاده کنید که لباس کافی برای شستن داشته باشید.
6-حتی‌الامکان بجای استفاده از خشک‌کن ماشین‌لباسشویی از هوای آزاد برای خشک‌کردن لباسها استفاده نمایید.
کولرهای آبی وگازی:
1-ظرفیت برودتی کولرها بایدمتناسب با فضای مورد استفاده وشرایط آب وهوایی(از لحاظ دما ورطوبت) باشد وکولرهای بزرگتر تنها منجر به اتلاف انرژی الکتریکی می‌شوند.
2-از کولرهای گازی برای مناطق معتدل واز کولرهای گازی برای مناطق گرم ومرطوب استفاده کنید.
3-کانال‌کشی کولرها را از کوتاه ترین مسیر انجام داده وحتماً می‌بایست بوسیله عایق کاری با پشم شیشه یا دیگر عایقها از هدر رفتن سرما در مسیر انتقال جلوگیری شود.
4-هر ساله نسبت به تعویض پوشالهای کولر اقدام کنید وپیش از فصل گرما نسبت به سرویس آن اقدام نمایید.
5-نصب سایبان بر روی کولرها در پشت بام ها در جهت صرفه جویی انرژی موثر است.
6-از روشن نگه داشتن دائم کولر خودداری کنید وسعی کنید حتما" از ترموستات برای کنترل درجه حرارت محیط استفاده نمایید.
7-حتی‌الامکان از سرمایش موضعی استفاده کنید یعنی دریچه فضاهایی را که مورد نیاز نیستند، مسدود کنید با این کار زمان استفاده از کولر کاهش می‌یابد.
8-کولرهای گازی از پر مصرف ترین وسایل خانگی هستند لذا در مواقع ضروری و حتی الامکان درساعات غیر اوج بار مورد استفاده قرار گیرند.
9-کولرهای گازی دارای ترموستات تنظیم دما هستند.تنظیم دمای مناسب آن در فصلهای‌گرم‌سال بین18-22 درجه سانتیگراد بهترین درجه برای محل سکونت است.
10- نصب کندانسور کولرهای گازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف مقدار قابل توجهی انرژی خواهد شد.
11- در صورت امکان کولرهای گازی را در مسیر باد نصب کنید زیرا باعث کاهش فشار بر کولروافزایش بازدهی وکاهش مصرف انرژی خواهد شد.
12- برای جلوگیری از خروج سرما اطراف پنجره ها ودرها را با نوارهای درزگیری عایق نمایید.
13-حتی الامکان درساعات اوج بار از این وسایل پر مصرف استفاده نکنید.
